İleri Yaş

İleri yaşlarda mutlu olmak, sağlıklı bir beden ile etkin bir beyne sahip olmaya bağlıdır. Ancak iş şansa bırakılmamalı, yapılabilecek pek çok şey olduğu unutulmamalıdır.

 Eskilerin deyişiyle “İnsan hissettiği yaştadır ”.

Çevremizde gördüğümüz cazip bü­yükanneler ve canlı, şen büyükbabalar bu deyişin doğruluğunu kanıtlar. Yaş­lılık yalnız yalnızlık, depresyon ve has­talık dönemi demek değildir; ileri yaş­larda da güzel zaman geçirilebilir, eğlenilebilir ve ilgi alanları bulunabilir.

Günümüzde emekli olanların önünde, etkin yaşamlar sürdürebilecekleri da­ha en az 20 yıllık bir zaman kalmakta­dır. Bu insanlar emekli olduktan sonra da birtakım yerlerde gönüllü çalışmaya başlamakta ya da yarım günlük işlerde çalışarak, yetmiş yaşma kadar evin dı­şında canlı ve etkin bir yaşam sürdüre­bilmektedirler. Birçok insan emekli olunca yeni bir hobi edinmektedir. Bu, yürüyüş ve dağa tırmanmak gibi ener­jik bir hobi olabildiği gibi, bahçe düzen­lemek gibi sakin, huzur verici bir uğraş da olabilir. Özellikle erkekler evde ilgilenilebilecek yeni konular bulabilirler. Aynı zamanda kentte oturan insanlar için kulüplere ve derneklere gitmek de söz konusu olabilir.

Doğal süreç

Yaşlandıkça, bedende birtakım fizik­sel değişiklikler olur, ama bu “yaşlılık sürekli hastalıktır” anlamına gelmez. Alacağınız birkaç önlem vardır. Bunlar­dan birincisi, emekli olunca düzenli sağ­lık kontrolleri yaptırmanızdır. Gideceğınız doktor size sağlıklı bir yaşam için gerekli öğütleri verecektir. Herhangi bir yerinizde ağrı, acı ya da rahatsızlık varsa doktora bunlardan söz edin. Ilerki yılla­ra ertelemeyin. Bu, doktorun zamanını boş yere aldığınız anlamına gelmez. Bir tedaviye ne kadar erken başlanırsa o ka­dar iyidir.

Bedeninizden neler bekleyebileceğini­zi de bilmelisiniz. Yaşlanma ile ilgili ge­nel bilgiler, hem insanlar, hem de be­dendeki .organlar birbirinden değişik hızlarda yaşlandığı için, size yalnız çok genel bir fikir verebilir. Seksen yaşında­ki bir kişi altmışına gelmiş birinden da­ha zinde ve sağlıklı olabilir. Bu yüzden yaşlılığa ilişkin kesin kurallardan söz et­mek olanaksızdır.

İnsan yaşlandıkça kalp kasları zayıf­lar ve damar sertliği başlar. Bu artık eg­zersiz yapılamayacağı anlamına gelmez; tam tersine, kalbin sağlığı açısından eg­zersiz yararlı olur. Ama bir otobüsün peşinden koşmak gibi ani ve aşırı yük­lenmelerden kaçınılmalıdır. Göğüsteki herhangi bir sıkışma ya da sancı hemen doktora bildirilmelidir.

Yaşlandıkça, kemikler incelir ve ha­fifler. Kemiklerdeki bu değişiklik, ka­dınlarda elli yaşlarında, erkeklerde ise on yıl sonra başlar. Bu da kemiklerindaha kolay kırılabilir olması anlamına gelir. Omurların arasındaki diskler büzüldüğünden, hafif bir kamburlaşma görülebilir. D vitamini kemiklerin yu­muşamasını engelleyebilir.

Yaşlı insanların bazılarının bilek ve diz eklemlerinde büyüme ve şişme gö­rülür. Bu genellikle rahatsızlık ve acı vermez. Ama yine herhangi bir büyüme ve ağrı hemen doktora bildirilmelidir. Eklemlerdeki ağrı, eklem iltihabına da bağlı olabilir ve bu yüzden, ne kadar er­ken tam konursa, o kadar çabuk tedavi edilir.

Derideki en önemli değişiklik ise bu­ruşma ve kurumadır. Bazılarının saçla­rı otuzlarında ağarmaya başlar, ama yaşlandığında saç rengi değişmeyen in­sanlar da vardır. Erkeklerde genellikle saç dökülmesi görülür, bazı kadınlar ise saçlarının seyreldiğini fark edebilirler.

Kırk beş yaşından sonra gözler her yıl kontrol edilmelidir. Bu yaşlarda göz merceği esnekliğini ve odaklama gücü­nü yitirir. Yaşlıların kontaklens kullan­maması için bir neden yoktur. Görme ya da işitmedeki herhangi bir bozukluk, hemen doktora bildirilmelidir. Görme ve duymayı hep var olacakmış gibi ka­bul ettiğimizden, onları yitirdiğimizde ne olacağını hiç düşünmeyiz. Erken ta­nı bu konudaki en önemli yardımcıdır.

Hareket yaşlılıkta çok önemlidir. Her ne kadar gençlik yıllarında bacaklarınız bir sorun yaratmadıysa da, yaşlılıkta da­ha dikkatli ve özenli olmanız gerekir. Artık yürüyemeyeceğini sanan birçok yaşlı insan, bir ayak sağlığı uzmanına göründükten sonra rahatlar. Rahat ayakkabılarla dolaşmak terlik giymek­ten daha iyidir. Topuktaki herhangi bir şişme ya da bacaklardaki ağrı, hemen bir doktora bildirilmelidir.