AİDS Belirtileri

AIDS, hızla yayılması ve kesin tedavisinin bulunmaması nedeniyle çağın en korkutucu hastalıklarından biri haline gelmiştir. Son araştırmalarda hastalığa yol açan virüsün belirlenmesine karşın, AIDS’e ilişkin bilgimiz henüz sınırlıdır.

AIDS, İngilizce, Acquired Immune Deficiency Syndrome’un(Edinsel Bağı­şıklık Noksanlığı Sendromu) baş harf­lerinden alınmıştır. Kısaca söylemek ge­rekirse, AIDS, bedenin hastalıklara kar­şı savunma sisteminin iflas etmesidir.

İlk ortaya çıkışı

Hastalık ilk kez 1981’de ABD’de dik­kati çekmeye başlamıştır. Ancak geriye dönük araştırmalar 1978’de hastalığın var olduğunu göstermektedir. 198l’de kısaca PCP olarak adlandırılan bir za­türree türünün art arda görülmesi, PCP’nin bağışıklık sistemi iyice zayıf­lamış olanlarda (sözgelimi bağışıklık bastırıcı ilaç alanlarda) ortaya çıkan bir hastalık olması nedeniyle olağandışı bir olay olarak dikkatleri çekti. Vakaların, hastalanana dek bağışıklık sistemlerinin normal olması çelişkili bir durum yara­tıyordu.

Hastaların bir başka özelliği de eşcinsel erkekler olmalarıydı. Kısa süre içinde bunun yeni bir hastalık olduğu ortaya çıktı. Önceleri AIDS’e eşcinsel hastalığı gözüyle bakılıyordu, oysa eş­cinsel erkekler kadar damar içi zerk yoluyla uyuşturucu madde kullananlarda da görülüyordu. Bir başka nokta da, AIDS’e ABD’de yaşayan Karayipliler arasında sık rastlanmasıydı.

Kökeni

Yapılan araştırmalarda Orta Afrika’ da, Ekvator kuşağında yaşayanlarda AIDS’in varlığı saptanmıştır. Hastalık kadınlarda ve erkeklerde eşit oranda gö­rülmüştür.

Afrika’da yaşayan yeşil maymun­larda (Cercopithecus sabaeus) yapılan incelemeler, maymunların çoğunda AIDS virüsüne benzeyen bir virüsün bu­lunduğunu ortaya koymuştur.

May­munlarda hiçbir hastalık belirtisine yol açmayan virüsün, insanlara ısırılma yo­luyla geçtiği düşünülmektedir. Hastalı­ğın Afrika’dan Karayip Adalarına, oradan da ABD’ye geçtiği sanılmaktadır.

Yaygınlaşması ve gelişmeler

Hastalığın 1981’de kesin bir biçimde belirlenmesinden sonra hızla yayılmasıyla araştırmalar da hız kazanmış ve 1984’te AIDS’e yol açan virüs belirlen­miştir.

Başlangıçta eşcinsel erkeklerde ve uyuşturucu bağımlıları arasında görülen hastalık giderek yaygınlaşmış, eşcinsel olmayan erkekler ile kadınlarda ve ço­cuklarda da görülmeye başlanmıştır.

Öte yandan ABD’den sonra Avrupa ül­kelerinde de günden güne artan sayıda AIDS vakaları ortaya çıkmaktadır. Vi­rüs cinsel ilişkinin yanı sıra, kan nakli ya da steril olmayan enjektörlerle de ge­çebilmektedir. Virüs bedene girdikten sonra, yıllar sürebilen bir dönemde has­talık sessiz kalabildiğinden,hiçbir belir­tinin görülmediği böyle kişilerden alınan kanın nakledilmesi ya da cinsel ilişkide bulunulması,korunmayı büyük ölçüde olanaksız kılmaktadır. Bu türden “sessiz’’AIDS vakalarının belirlenmesi­ni sağlayacak bazı testler üzerinde çalışılmaktadır. Bu testin temeli, virüsü ta­şıyanların bedenlerinde, virüse karşı oluşmuş antikorların ortaya çıkarılma­sıdır. Ancak test yalancı pozitif sonuç­lar verebildiğinden, yanıltıcı olmayan kesin doğru sonucun elde edilebilmesi için testin birçok kez yinelenmesi gerek­mektedir.

Ayrıca test pozitif sonuç ver­diğinde, kişinin, hastalık bulaştıracak canlı virüsü taşıdığı dönemde mi oldu­ğu ya da yalnızca hastalığa eğilimli mi olduğu konusu belirsiz kalmaktadır. Virüsün yapısında değişim (mutasyon) yeteneğinin fazla olması da etkili bir aşı­nın geliştirilebilmesini zorlaştırmakta­dır. Bu nedenle aşı çalışmaları, virüsü oluşturan protein molekülünde değiş­meden kalabilen sabit parçaların araş­tırılması üzerinde yoğunlaştırılmıştır.

Afrika’daki bir maymun türü üzerinde (yeşil maymun) yapılan araştırmalar, bunların çoğunda AIDS virüsüne benzeyen bir virüsün varlığım ortaya koymuştur.